ti

Sprookje uit didam
Bart van Bindsbergen.
Die Ulespiegels die motte geleuf ik wel ien België gewoond hemme vroeger. Mor
't motte wel ampatte minse zin gewes.
Den olden Ulespiegel dén had een zoontje; hi'j ha mao ene jong. Toe dén gebore
wier toe mosse gedeup worre. Toe gete daor met nao de kerk toe. Mao toete
gebore wier hadde al gelache. Dat harre ze al zo wonder gevonde. Dat harre ze
nog noait gezien.
En toe ginge ze met um nao de kerk toe en wiere gedeup. Mao zo 't tan vroeger
was, dan weure dat allich een paar vrollie, en dan dronke ze door ook nog
onderweg hier of toor een borrel. En toe harre die vrollie dat ook natuurlijk
gedaon. Niet tat ze te völ gedronken hemme, mor ien ieder geval dat ging met
schik nao hüs toe. Mao toe ze tüs kòmme geve ze moeder den doek, mor 't kind is
ter
üt. "God zègen ons". En dat was mien toch een spektakelderi'j. Zi'j
weure den babbie kwiet. En gauw terug. Toe harre door kot bi'j hüs bi'j zon
vonder gelège over een grote sloot; dat was zon soort kerkpad. Mao door kòj
goed oaver. En door hadde aan de kant ligge te lache. Toe harre die minse
gezeid: "Hi'j lach al weer. 't Is toch veschrikkelijk". Mor 't was
moai weer gewes. En zi'j um weer opgenòmme en dat nao moeder toe.
De tied vestrek en Ulespiegel die greuide goed aan. Net zo lang totdat tat een
jong was van een jaor of ach-nege. Toe ha vader gezeid: "Ziezo, now mag ie
wel 's met nao de mark gaon". Vader had nog zon pead; vroeger reje ze op
een pead. Ulespiegel hadde achter op 't pead gezet. En toe wasse ien een darp
gekòmme, kot bi'j de kerk. Mao toe was door net de school ütgegaon, en toe
harre die schoolblage allemaol met gelope, en gelache, en gelache. Toe had
vader gedoch: "Wat hemme di blage te lache?" Mao toe had Ulespiegel
achter um met de blote kont nao bütte gezète. En daor harre de blagen oaver
gelache, wao. Toe kiek vader en zeit: "Bliksemse jong. Hoe köj dat now
doen? Trek de boks aan. Was tat toch een rare jong". En toe vetelte dat
later tüs. "Dén aap van een jong; mette blote kont achter op tat pèèd. En
de blage hemme gelache, en de minse stonne allemaol te kieke. Ik hét mien
geschaamp".
Dat duurt een hötje. Ulespiegel wödt al groter en groter. Now geet vader dood.
Toe zeite tege moeder: "Now zal ik de kos wel vediene motte".
"Jao", zeit moeder, "now moj mor is zien daj langzamerhand ok
hier of toor wat vedient". "Jao, moeder. Geef mien al ow geld mao,
dan zarg ik te veur dat gi'j wat te biete en te brèke hét". "Och
jong", zeit ze. "Jao, doe mao grös. Gi'j kòmp niks te kot". "Jao
now", zeit moeder, "ik hét niet völ geld, mao hier hei 't". Toe
gete nao de winkel een nöt kope, en zeit: "Hier, moeder, now hei wat te
biete en te brèke". "Toe bliksemse jong; das veur de gekholderi'j.
Door kan ik toch niks met doen". "Wes mao bedaard", zeite,
"ik zörg veur ow".
Hi'j op stap. "Now gaok zien ak wark krieg". Toe gete doar aan zon
water; door spante een draod oaver dat water hen. En toe mikte door bekend
datte 's aoves oaver dat touw löp oaver dat water. Hi'j zet door paolen ien de
grond en door spante een touw oaver. En dat sol 's aoves um acht uur beginne.
't Was minnen ien de zommer. En door kump een hoop volk nao toe. En toe geet
Ulespiegel rond bi'j 't volk; daor mosse een paar kwatjes van hemme. En dat
beuren hi'j. En toe harre dan een hoop geld gehad. Toe zeite: "Now gaok
ter um hen en dan kòm ik van de gunne kant op ollie toelope". Hi'j der um
hen. Mao ze staon te wachte en te wachte. Op 't lange les toe kump toor zon
veldwachter aan. Toe zeit tén: "Wat is hier gaonde?" "Een
onbekende dén wol hier oaver dat touw lope, mao wi'j zien um niet meer".
"Dan gao mao nao hüs", ha de veldwachter gezeid; gillie zind
belazerd". Ulespiegel was weg en zi'j hemme noait meer wat van um geheurd.
Toe kömp Ulespiegel tiis. Toe zeite: "Moeder, hier ik het een helen tes
vol geld. Now gaok ander wark zuke". "Wat doei dan now?"
"Now gaok schoenmaker worre".
Toe gete nor een schoenmaker toe en zeit: "Ik wol graag schoenmaker
worre". "Wettie al wat van schoenmaken?" "Jao, ik heb der
al wat vestand van". Toe ha de schoenmaker gezeid: "Das goed. Ik mot
vandaag nao de stad toe leer hale. Dan sni'jt mao veste schoenleer op
maat". Toe harre gezeid: "Hoe mok 't sni'je?" "Net zo atte
poot ien- en ütkömp". Toe gete door zitte; 't slöpke veur; en 't mes. Doar
harren een trop musse gelope. Toe sni'jte van die hele kleine stukskes veur de
musse. Kump toor een pèèd hèèr; sneeje schoen veur een pead; en veur minse; en
veur blage; en veur krääie. Toe kiekte; hette 't lèèr allemaol op. Onderhand
kömp tén schoenmaker van de mark; hi'j har lèèr besteld. Toe zeit tén:
"Waor hei al dat lèèr gelaote?" "O, ik bun al wel een uur kloor.
Dat hek allemaol gesneje; allemaol op maot". "Dén hoop dén door
leit?" ,Ja", zeie, "zo de poot ien- en ütging".
"Bliksemse jong", zei de schoenmaker, "gi'j hét mien wel veur
vieftig gulde lèèr kepot gesneje. Maak aj de deur ütkòmp". Dén jig um weg;
sleet um um de ore; en door gete hen.
Hi'j geet nao hüs toe. Toe zeite tege moeder: 't Is mien tege gevalle, mor ik
doe wat anders". "Wat doei dan now?" zeit mœder. "Ik gao
koekjes bakke. Hei nog een pond mèèl veur mien?" "Jaowel", zeit
moeder, "dat leit ien de kas". Toe gete door bütte staon en toe
zuchte door een betje koestront op. Toe miekte van de koestront böllekes. En
door mèèl oaver hèèr geströöid, en daor sükker over. Hi'j har ter al een helen
hoop van klaor. En door gete nao de mark toe en toe gete door met staon. Now
weure door völ Jode en door zeie ze vroeger profete tege. En toe gete door
staon: "Profetenootjes te koop! Profetenootjes te koop!" Toe kömp
toor zon Jood aan. Die zei: "Wat zin dat profetenootjes?" "O,
die zin zo lekker". "Mag ik is pruve?" "Jaowel", zei
Ulespiegel. Mor hi'j had ze haos allemaol al vekoch. Toe zeite Jood: "Dat
liek wel scheisdrek". "Jao, dat is 't ook". "O, mao dan zal
ik is nao de politie gaon. Oplichter daj door gaot". Ulespiegel 't hele
zaakje laote ligge en dat as te donder met 't geld nao hüs toe. Toe gaffe
moeder weer geld en zei: "Now gaok boereknech worre".
Hi'j nao den boer toe. Kumpte bi'j dén boer. "Hè gi'j nog een knech
nodig?" "Jaowel", zeit tén boer. "Mor ik mot half wark
hemme". "Half wark? Was tat tan?" "Jao, half wat doen en
half niks doen". Toe zeit tén boer tege de vrouw: "Hier is een jong.
Of tén niet goed wies is, wet ik niet. Dén wil half wark hemme. 't Is nogal een
hupse lummel van een jong". "Wettie waj doet? Laote mao mis vare.
Atte terug kömp, dan kanne op de kar gaon zitte". "Daor zeg ie zo
wat", zei den boer. Tœ zeite: "Jao, 't is goed. Gi'j könt beginne.
Blief medeen mor hier. Gi'j könt hier vanmirrag met ète en dan köj van naomirrag
al beginne".
't Ête was op. ,Now doe mao mis vare. Dan laje wi'j de kar vol mis en dan breng
ie ze nor 't land. En ei terugkomp dan köj op de kar gaon zitte. Dat is half
wark". "Dat is goed", harre gezeid. Hi'j aan 't mis vare. Mao
hi'j was 's aoves zo müj gewes. Hi'j ha gedoch: "Dat mor ik toch
verandere. Ik mot zien dak hier weg kömp". Den anderen dag marge stete op.
Hi'j har al zon betje met de meide opschiete könne. Hi'j mos weer mis vare.
Hi'j mos nog een paar karre mis brenge nor 't land.
"Zo", zei den boer, "now is 't genoeg. Now mòj mien zo medeen
efkes de ège brenge". "Das goed". Mao now was doar kermis ien de
buurt. Toe zeite tege de vrollie: "Den boer zei: wi'j meuge nao de kermis
gaon". "Wat? Nao de kermis?" De kermis dat wisse ze wel. Dat was
vlak bi'j. "Dat mag toch niet. Dat gleuf ik toch niet".
"Jaowel", zeie. "Dat köwwe nie gleuve". "Now kòm mao
hier, dan zöj 't wel heure". Toe gete veur 't raam staon en zei: "Hei
boer, één of allebei". "Allebei", zeit dén boer. "Heur ie
't now?" En die vrollie schik en nao boave; ze trekke zich aan. En hi'j 't
pèèd aangespanne ien 't karretje. "Mòj ow goed aantrekke en al 't gold waj
hét umhange, daj moai zint op de kermus. En nemp de pottemonnee mao met".
Ja. Ed die vrollie trekke zich netjes aan, zoat tat vroeger was: een gold krüs,
golde oorbelle, een golde rink. "Now stap mor ien". En daor gaon ze
hèèr, wao. Toe zin ze een endje weg, toe kiekte boer. "Verrek",
denkte, "was tat now? Gete gek now weg, en de vrollie bi'j um op 't
karretje?" En d'n boer nao hüs toe. Mao toe zin ze al een heel end weg.
Toe zeite tege de vrouw: "Wat is te toch gaonde?" Zien vrouw lei ien
bed, die was niet stik goed ien odder. "Dat wer ik niet", zeite
vrouw, "ik heur niks meer". Toe zeiten boer: "Ik gleuf dat tie
nao de kermus gaon. Hè gi'j eur dat gezeid?" "Nee", zeite vrouw,
"ik heb eur niks gezeid". Ja. Hi'j dat pèèd en op dat pèèd.
Toe kömp dén Ulespiegel met tie vrollie, zi'j mosse deur een bos. Tœ zeite:
"Wettie waj doet? Doet tat gold en zilver af en geef mien dan alles mao
hier, dan stop ik 't ien de tes, want as ons is rovers oavervalle". En dat
doen die vrollie. En toe kwamme ze dan aan dat café. Toe zeite: "Holt
gillie dat pèèd mao vas, dan gaoi ik efkes vraoge of tawwe hier stalle
könne". Ja. Hi'j doar um den hoek heer van dat café, en as te donder mikte
datte weg kömp, met 't gold van de vrollie en 't geld. En dat aste duvel weg.
En door kömp dén boer hèèr jage. "Toe gekke bliksemse vrollie",
zeite, "wat maak gillie toch? Waor is te knech?" "De knech is
vraoge woorte 't pèèd kan stalle. Hi'j zei, wi'j konne nao de kermus gaon. En
dén zei: nog wel allebei". "Och", zeit den boer, " ik mot
allebei de ègen hemme. Hoe köj dat now?" "Jao, wette wi'j dat
tan?" En dén boer door achter 't café hèèr en dén vrug toar aan de kastelein
of ter ok een jong binnen is. "Nee, hier is gin mins gewes um te
stalle". "Gedome", zeie. En hi'j weer trug. "Dén hét ons
bedroge en hi'j hét ollie bestòle. Kòm mao met nao hüs. 't Is toch niet
anders".
Bron: onbekend

nneveld vertellingen